Herxen

Herxen is een buurtschap tussen Wijhe en Zwolle, behorend bij de gemeente Olst-Wijhe. Aan de westkant van de nederzetting ligt de IJssel, aan de oostkant het spoortraject Zwolle-Deventer. Vanuit De Herxer Marke – het dorpshuis waar de lokale vrijwilligers traditioneel samenkomen – worden tal van activiteiten door en voor de gemeenschap georganiseerd, zoals de Herxer Feesten in juni, de Appelpersdag in de herfst en de Kerstmarke in adventstijd.

In historische bronnen wordt Herxen voor het eerst vermeld in 1440. Herxen was vroeger bekend vanwege het gelijknamige kasteel dat in 1400 al in bezit was van de familie Van Essen. In 1504 erfde Berend van Hackfort, die zich in Overijssel bestuurlijk verdienstelijk heeft gemaakt, het kasteel van z’n moeder, Margriet van Essen. Of Berend van Hackfort en zijn nazaten veel op kasteel Herxen verbleven, is onduidelijk. Kasteel Herxen is na 1808 afgebroken.

Een bekende verschijning in Herxen zijn de vrachtwagens van transportonderneming Grolleman waar meer dan 100 mensen werken. De firma, waarvan de historie teruggaat tot 1931, is gespecialiseerd in het vervoer van bouwmaterialen-, koel- en vriestransport. Herxen staat verder bekend om de kleigaten waar in winterse omstandigheden graag geschaatst wordt. De kleigaten zijn onderdeel van de ‘Tichelgaten’, een natuurreservaat ten noorden van de buurtschap. De Tichelgaten staan bij vogelaars op het netvlies vanwege de talrijke ganzen die er jaarlijks overwinteren.

Een recente ontwikkeling die van belang is voor de buurtschap is de dijkverlegging bij Paddenpol tussen Wijhe en Herxen. Het project is een goed voorbeeld van integraal riviermanagement dat beoogt Nederlandse rivieren – in dit geval de IJssel – veerkrachtig en toekomstbestendig te maken. In 2021 hebben het rijk, de provincies Overijssel en Gelderland, het waterschap en Staatsbosbeheer een samenwerkingsovereenkomst ondertekend die de basis vormt voor de dijkverlegging. Daardoor ontstaat er meer ruimte voor de IJssel en riviernatuur en wordt de uiterwaard beter.